Σύντομη ιστορική αναδρομή της ενορίας

Ενορία Ι. Ν. Αγίων Αναργύρων Πορταριάς

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Ο ιερός ναός των Αγίων Αναργύρων (εορτάζουν την 1^η Ιουλίου και την 1^η Νοεμβρίου) χτίστηκε κατά τα έτη 1791 – 1891. Το τέμπλο και οι εικόνες του χρονολογούνται μεταξύ των ετών 1835 και 1845.

Οι εικόνες στους τοίχους του ναού πιθανώς αγιογραφήθηκαν εν μέρει επίσης σε αυτήν την περίοδο, αν και φαίνεται ότι το 1935 συντηρήθηκαν και αποκαταστάθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τουλάχιστον έναν κατοπινό αγιογράφο, ενδεχομένως εξαιτίας ζημιών που είχαν υποστεί. Ο κεντρικός πολυέλαιος χρονολογείται στα μέσα του 19^ου αιώνα και είναι φερμένος από το Ροστόβ της Ρωσίας. Τροποποιήθηκε το 1960 για να λειτουργεί με ηλεκτρισμό, ενώ το 2012 υποβλήθηκε σε σχολαστικό καθαρισμό και συντήρηση.

Σύμφωνα με μία μαρμάρινη επιγραφή ο έξω νάρθηκας προστέθηκε στον εξωτερικό χώρο του ναού το 1845. Τα δύο παρεκκλήσια, εφαπτόμενα στη βόρεια και νότια πλευρά του ναού, φαίνεται ότι χτίστηκαν επίσης την ίδια περίπου περίοδο. Το βόρειο παρεκκλήσι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο (17 Ιανουαρίου). Το μικρό νότιο παρεκκλήσι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη (5 Ιουλίου) και στον Άγιο Τρύφωνα (1^η Φεβρουαρίου). Και τα δύο ανακαινίσθηκαν το 2013.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα απομνημονεύματα του πατρός Αντωνίου Μούχτη, ιερέα της ενορίας από 1890-1936, στα οποία ο εφημέριος διηγείται μεταξύ των άλλων τις εμπειρίες του με τον περίφημο Έλληνα συγγραφέα Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ο οποίος έψελνε στο ναό, όποτε επισκεπτόταν την Πορταριά. (Ο αδελφός και αδελφές του ζούσαν σε ένα σπίτι ανάμεσα στο ναό και το σημερινό ξενοδοχείο Δεσποτικό).

Διηγείται το εξής ο εγγονός του π. Αντωνίου, Γ. Τσιμπανούλης: “Ποια χρονιά συνέβη, δεν το ξέρω. Ήτανε Μεγάλη Σαρακοστή, ημέρα Τετάρτη, που διαβάζεται στην Εκκλησία, στον Εσπερινό, ο λεγόμενος Μεγάλος Κανόνας. Βγήκε στην Ωραία Πύλη με το βιβλίο στο χέρι που περιείχε το Μεγάλο Κανόνα και με το φως της λαμπάδας, άρχισε να διαβάζει τα τροπάρια. Ψάλτη δεν είχε και τα τροπάρια έπρεπε να τα διαβάσει μόνος του. Και ήτανε πάρα πολλά. Διάβασε το πρώτο κι ήτανε έτοιμος ν' αρχίσει το δεύτερο, όταν κάποιο άτομο, που στεκότανε όρθιο από το δεξιό μέρος, μπροστά στην κολόνα της εκκλησίας, άρχισε να ψάλλει το δεύτερο τροπάριο. ο παππούς μου προχώρησε στο τρίτο και ο άγνωστος στο τέταρτο και ούτω καθεξής, μέχρι το τέλος του μακρού Μεγάλου Κανόνα, ο παππούς μου απο μέσα από το βιβλίο και ο άγνωστος χωρίς βιβλίο. Κρύος ιδρώτας περιέλουσε τον παππού. Αυτός μετά δυσκολίας, κάτω από το ισχνό φως της λαμπάδας, κατόρθωνε να αναγνώσει τα τροπάρια, ενώ ο άγνωστος δεν εκόμπιαζε καθόλου. Και πρόσθεσε ο παππούς μου "Ήμουν και νέος παππάς ...". Τελείωσε ο Μεγάλος Κανόνας, μπήκε μέσα ο παππούς μου στο Ιερό. Έως ότου να βγει έξω, ο άγνωστος είχε φύγει. Το μόνο που, μέσα στην ταραχή του, μπόρεσε να κρατήσει ο παππούς μου ήτανε το φτωχικό ντύσιμο του Παπαδιαμάντη. Γιατί αυτός ήτανε ο άγνωστος που τόσο συντάραξε τον παππού μου με τις γνώσεις του, όπως ρώτησε κι έμαθε στη συνέχεια. Πήγε την άλλη μέρα στο σπίτι του αδελφού του Γιώργη, που ήτανε γραμματέας στο Δήμο, για να τον γνωρίσει και είχε να το λέει για την απλότητά του, την ταπεινοφροσύνη του και τη σοφία του”.

Ενδιαφέρον από ιστορική άποψη παρουσιάζει επίσης το τέμπλο του ναού, το οποίο έχει ενσωματωμένο μέσα του από την πλευρά του ιερού και πάνω από τη νότια πύλη ένα μακρύ ξύλινο κουτί, που κάποτε περιείχε όπλα. Πρέπει να χρονολογείται πριν από το 1881, οπότε ο Βόλος και η γύρω περιοχή απελευθερώθηκαν από την Οθωμανική αυτοκρατορία και ενώθηκαν με το Βασίλειο της Ελλάδος.

Η ενορία, η οποία εκτείνεται στο νοτιοδυτικό ήμισυ του χωριού, περιλαμβάνει άλλα έξι παρεκκλήσια. Το μεγαλύτερο παρεκκλήσι αρχικά ήταν ο κυρίως ναός (το καθολικό) ενός μοναστηριού. Χτίστηκε το 1861 και είναι αφιερωμένο στον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη (21 Μαΐου). Κατά μήκος της βόρειας πλευράς του ναού βρίσκονται τα ερείπια κάποιων ανδρικών κελιών. Η ενορία εορτάζει εδώ τα πανηγύρια των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και της Παγκόσμιας Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Και αυτός ο ναός έχει, όπως ο ναός των Αγίων Αναργύρων, δύο πλαϊνά παρεκκλήσια, τα οποία χτίστηκαν γύρω στο 1867. Το βόρειο παρεκκλήσι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Μηνά (11 Νοεμβρίου), ενώ το νότιο φαίνεται ότι ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο. Και τα δύο παρεκκλήσια χρήζουν ανακαίνισης και επομένως δεν χρησιμοποιούνται επί του παρόντος.

Το δεύτερο μεγαλύτερο από τα έξι παρεκκλήσια της ενορίας βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο που ενώνει το Βόλο με την Πορταριά και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Κάποτε ήταν πολύ μεγαλύτερος ναός, αλλά ερειπώθηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ανακαινίσθηκε κατόπιν ως σημαντικά μικρότερο παρεκκλήσι. Χρονολογείται το αργότερο στο 19^ο αιώνα, αλλά τουλάχιστον ένας καθηγητής αρχαιολογίας υποθέτει ότι πρέπει να είναι πολύ παλιότερο. Πέρα από την Κοίμηση της Θεοτόκου η ενορία εορτάζει εδώ σχεδόν όλες τις γιορτές της Παναγίας, καθώς επίσης και πολλές άλλες λειτουργίες μέσα στην εβδομάδα.

Άλλο ένα παρεκκλήσι αβέβαιης χρονολογίας, αν και αυτό πιθανώς αρκετά παλιό, είναι επίσης αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται στο δρόμο που συνδέει την Πορταριά με τη Μακρυνίτσα. Η ενορία εορτάζει εδώ το πανηγύρι του Αγίου Συμεών του Στυλίτη (1^η Σεπτεμβρίου), επειδή εδώ βρέθηκε μία παλιά εικόνα του Αγίου.

Το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1765. Φιλοξενεί μία εντυπωσιακή εικόνα με σκηνές από το βίο και το μαρτύριο του Αγίου, η οποία χρονολογείται πιθανώς στην εποχή της θεμελίωσης του ναού. Η ενορία εορτάζει σ’ αυτό το παρεκκλήσι τα πανηγύρια του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου ή τη Δευτέρα μετά το Πάσχα) και του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου).

Στο κοιμητήριο της Πορταριάς βρίσκεται το παρεκκλήσι των Αγίων Παρασκευής και Παντελεήμονα, το οποίο χτίστηκε το 1808, αλλά το 2009 κάηκε από κλέφτες. Ξαναχτίστηκε το 2010 με κάποια μέρη της αρχικής εικονογράφησης που είχαν διασωθεί. Διοικείται από κοινού από τις δύο ενορίες της Πορταριάς. Η ενορία του Αγίου Νικολάου εορτάζει το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), ενώ η ενορία των Αγίων Αναργύρων εορτάζει την εορτή του Αγίου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου).

Τέλος, το παρεκκλήσι των Ταξιαρχών βρίσκεται στο πολύ γνωστό ξενοδοχείο Ξενία Παλάς. Κάποτε ήταν η κεντρική εκκλησία μίας ανεξάρτητης ενορίας στην Πορταριά, αλλά υπέστη εκτεταμένες ζημιές από αδέσποτη γερμανική βόμβα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πρόσφατα ανακατασκευάστηκε σύμφωνα με την αρχική αρχιτεκτονική του μορφή, αλλά σε ελαφρώς μικρότερη κλίμακα. Η ενορία εορτάζει εδώ τη Σύναξη των Αρχαγγέλων (8 Νοεμβρίου) και τον Άγιο Μόδεστο (18 Δεκεμβρίου), καθώς στο εκκλησάκι αυτό βρέθηκε μία μεγάλη εικόνα του Αγίου. 

Το 2013 με τη βοήθεια πολλών δωρητών η ενορία ολοκλήρωσε την κατασκευή μίας μικρής αίθουσας, η οποία βρίσκεται δίπλα από το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου και λειτουργεί ως πνευματικό κέντρο. Εδώ πραγματοποιούνται σε εβδομαδιαία βάση συναντήσεις μελέτης και συζήτησης, ενώ κάθε Κυριακή μετά από τη Θεία Λειτουργία το πνευματικό κέντρο υποδέχεται τους πιστούς για καφέ, αναψυκτικά και συνδιαλλαγή. Με χαρά προσκαλούμε τους επισκέπτες της ενορίας μας να έρθουν στη συντροφιά μας.